Met de Flowchart Communicatie Palliatieve Zorg kunnen zorgverleners beoordelen of het tijd wordt om met hun patiënt in gesprek te gaan over palliatieve zorg. Hoe eerder palliatieve zorgverlening onderdeel is van de aangeboden hulp en ondersteuning, hoe beter de kwaliteit van het resterende leven van de patiënt. Daarom is een vroege start van de communicatie essentieel voor goede zorg in de laatste levensfase.
Belangrijke doelgroepen van palliatieve zorg, zoals mensen met kanker, COPD en/of hartfalen, krijgen veelal tal van curatief bedoelde behandelingen. Naarmate de tijd vordert, kunnen deze minder of onvoldoende effect sorteren. De behandelingen zullen dan steeds minder op genezing gericht zijn, maar steeds meer op het bestrijden van symptomen en het bereiken of in stand houden van een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven.
Zorgverleners doen er goed aan ergens vóór dat omslagpunt dit mogelijke scenario bij hun patiënten in de week te leggen en te bespreken. Zodat deze gesprekken niet pas plaatsvinden als de (medische) feiten deze gesprekken zeer urgent maken. Dan is er immers sprake van een emotioneel belastende periode. In die conditie is het niet eenvoudig evenwichtige keuzes te maken, zo essentieel voor het (resterende) leven van de patiënt en zijn naasten.
Gesprekken over palliatieve zorg kunnen vele onderdelen kennen. In een toelichting op de Flowchart wordt een aantal belangrijke onderwerpen vermeld. Het gaat bij voorbeeld om het bespreken van de mogelijke toekomstige lichamelijke/psychosociale klachten en de eventuele rol van familie bij de verzorging, maar ook over (medische) beslissingen rondom het levenseinde die aan de orde kunnen komen of laatste wensen.
Patiënten zullen sommige onderwerpen erg moeilijk en confronterend vinden om over na te denken en te praten. Daarom is het zo cruciaal om deze gespreksonderwerpen vroegtijdig aan te kondigen: ‘Het kan op korte termijn noodzakelijk zijn om over enkele onderwerpen met elkaar te praten. Niet omdat uw gezondheidstoestand daar nú aanleiding voor geeft, maar we moeten er wel rekening mee gaan houden dat dat gaat gebeuren.’ Met een dergelijke zin kan een patiënt (en zijn naasten) voorbereid worden. ‘Sensibilisatie’, noemen we dat in de Flowchart: mensen gevoelig maken voor het thema, of bewustmaken voor de relevantie van het thema.
De noodzaak voor het vroegtijdig voeren van dergelijke gesprekken is er niet alleen omdat patiënten daardoor in de nabije toekomst, waarin sprake zal zijn van het voortschrijden van de ongeneeslijke ziekte, betere keuzes kunnen maken, die passen bij de persoon die hij is of bij het leven dat hij geleid heeft. De noodzaak is er ook omdat uit tal van onderzoeken blijkt dat vroegtijdige integratie van palliatieve zorg vele voordelen heeft, die alle de kwaliteit van leven van de patiënt ten goede komen.
Tot slot: het Kwaliteitskader Palliatieve Zorg van IKNL en Palliactief introduceert de surprise question om een patiënt ‘palliatief’ te markeren en een palliatieve behandeling te starten. Wordt die vraag (‘Zou het u verbazen als deze patiënt binnen een jaar komt te overlijden?’) met ‘Nee’ beantwoord, dan kunnen zorgverleners overgaan tot palliatieve zorg. Deze surprise question is echter onbruikbaar bij grote groepen patiënten, zoals mensen met dementie, COPD, hartfalen en andere ziektes die een onvoorspelbaar karakter hebben. Vandaar dat wij ervoor hebben gekozen niet alleen die surprisequestion, maar ook de ziekte en de conditie van de patiënt erin te laten meewegen. De surprise question is in onze ogen een soort ‘vangnet-vraag’.
N.B.
De Flowchart is te downloaden in de winkel van deze website. Wil je de Flowchart op A5-formaat toegestuurd krijgen? Dat kan. Mail even je adres door naar bureaumorbidee@gmail.com. Tien stuks kosten 3,95, vijfentwintig exemplaren 5,95 (exclusief portokosten).
Geef een reactie