De Amerikaanse Caitlin Doughty werkte zes jaar in het uitvaartwezen (vooral in een crematorium, als ‘mensenbrander’) en schreef het boek ‘Als de rook om je hoofd is verdwenen’. Een recht-voor-zijn-raap-boek over het wereldje achter de schermen van de uitvaartverzorger en het crematorium. Op basis van haar ervaringen ontstond haar drive de manier waarop Amerikanen met de dood omgaan opener te proberen te maken. Hier tien quotes die bij elkaar opgeteld op treffende wijze het boek weergeven.
1. De eerste keer dat je een lijk scheert, vergeet je als meisje nooit.
2. Als het lichaam de oven in gaat, is het eerste wat verbrandt de kartonnen doos of ‘alternatieve kist’ zoals hij op de rekening van het uitvaartcentrum zal worden genoemd. De doos gaat onmiddellijk op in vlammen, waarna het lichaam weerloos is tegen de vuurzee. Vervolgens vat al het organisch materiaal vlam en ondergaat het lichaam een totale gedaanteverandering. Bijna 80 procent van het menselijke lichaam bestaat uit water en is zo verdampt. Vervolgens gaan de vlammen aan de slag met het zachte weefsel en verkolen ze het lichaam tot het helemaal zwart en bros is. Het verbranden van deze onderdelen, die een persoon qua uiterlijk het meest kenmerken, neemt het grootste deel van de tijd in beslag.
3. Lijken zorgen ervoor dat de levenden contact houden met de realiteit.
4. Even een cijfer: 2,5 miljoen. Ieder jaar overlijden er in de Verenigde Staten 2,5 miljoen mensen. De doden weten dit zo aardig te spreiden dat de levenden nauwelijks in de gaten hebben dat er iets verandert. We zouden er waarschijnlijk meer aandacht aan besteden als er het hele jaar niemand stierf totdat op 31 december de gehele bevolking van Chicago ineens dood neerviel. Of die van Houston, Las Vegas en Detroit bij elkaar. Maar zo gaat het niet: tenzij er een beroemdheid of een publieke figuur overlijdt, hebben we de neiging sterftecijfers te negeren en ze stilletjes te laten passeren.
5. Een cultuur die de dood ontkent, maakt het voor mensen moeilijk een goede dood te sterven.
6. Als je het aan zijn lot overlaat, gaat een mensenlichaam rotten, verteren, uit elkaar vallen en zakt het, heel stijlvol, terug in de aarde waar het uit voortkomt. Het gebruik van balseming en beschermende kisten staat dit proces in de weg en is een wanhopige poging om het onvermijdelijke af te wenden en een demonstratie van onze hevige angst voor ontbinding. De doodsindustrie verkoopt lijkkisten en balseming onder het mom dat ze wil helpen het lichaam er ‘natuurlijk’ uit te laten zien, maar dit soort gebruiken zijn net zo natuurlijk als beren en olifanten laten dansen in schattige pakjes of midden in het barre Amerikaanse woestijnlandschap replica’s van de Eiffeltoren bouwen en Venetiaanse kanalen graven.
7. Misschien, bedacht ik, wordt onze ziekelijke angst voor de dood wel veroorzaakt doordat we er zo’n sombere toestand van maken.
8. Voor mij de goede dood in dat ik erop voorbereid ben dat ik sterf, dat ik mijn zaken op orde heb en dat ik de belangrijkste goede en slechte boodschappen aan het juiste adres heb afgeleverd. De goede dood betekent sterven als ik nog scherp van geest ben en ook sterven zonder dat ik al te veel pijn en lijden moet doorstaan. Dit is míjn goede doo, maar zoals de legendarische psychotherapeut Carl Jung al zei: ‘U hebt er niets aan te horen wat ík over de dood denk.’ Hoe u zich tot de sterfelijkheid verhoudt, is strikt persoonlijk.
9. Het is nooit te vroeg om te beginnen met nadenken over je eigen dood en de dood van je dierbaren. En dan bedoel ik niet dat je eindeloos moet tobben en bang moet zijn dat je echtgenoot omkomt bij een afschuwelijk auto-ongeluk of dat je vliegtuig in brand zal vliegen en als een baksteen uit de lucht zal vallen. Ik heb het over een rationeel denken, dat eindigt met het besef dat je het ergste wel zult overleven, wat dat ergste ook zal zijn. De dood accepteren betekent niet dat je er niet kapot van zal zijn als iemand van wie je houdt sterft. Het betekent dat je in staat zult zijn je te richten op je verdriet zonder dat je last hebt van existentiële vragen als ‘Waarom sterven mensen?’ en ‘Waarom gebeurt dit mij?’ De dood overkomt jou niet alleen. De dood overkomt ons allemaal.
10. Ik kon niet kiezen hoe ik fysiek zou sterven, ik kon alleen maar kiezen hoe ik mentaal zou sterven.
Meer van het bijzondere werk van Caitlin Doughty is te zien op de website van The Order of The Good Death.
Geef een antwoord