Het kostte ons wat moeite om het te beseffen, maar de site www.geenreclamebijdedood.nl blijkt serieus bedoeld. De ethische grens met betrekking tot de aanwezigheid van reclame ligt volgens de initiatiefnemer bij de dood, bij ‘de allerlaatste reis van onze medemens’. Het wachten is op een burgerinitiatief dat wetgeving gaat voorstellen.
Een van de vragen die de initiatiefnemer stelt op de site is: waarom moet de bedrijfsnaam op de kleding van de uitvaartbegeleiders? Stelt hij deze vraag ook aan de medewerkers van het overbekende hamburgerrestaurant waar doorgaans dingen worden geserveerd die de dood met rasse schreden dichterbij kunnen brengen? Of aan personeel in een ziekenhuis, waar – naar verluidt – ook nogal eens wordt gestorven? Waarschijnlijk niet.
Als de site één ding duidelijk maakt, dan is het wel dat de dood nog steeds een groot taboe is en dat we met onze commerciële handen blijkbaar van die dood moeten afblijven. Reclame voor maandverband, auto’s, seks, morele aangelegenheden (SIRE), zwangerschapstesten, luiers en etenswaren die barsten van de E-nummers; het mag allemaal. Maar de dood, dat kan niet. Laten we helder zijn: de dood is in zekere zin een product. Het is handel. En aan handel wordt doorgaans geld verdiend. En waar geld wordt verdiend, is reclame.
Gelukkig voor de initiatiefnemer is de uitvaartbranche over het algemeen genomen niet erg innovatief . Dus een uiting als ‘Deze kist wordt gesponsord door Hein’s Houthandel’ valt niet snel te verwachten. Ook zullen er nog lang uitvaarten worden gehouden zonder de keuze-optie ‘Wilt u met of zonder reclame-uiting op de urn/de rouwstoet/de linten aan het bloemstuk?’
Dat de site veel instemming oproept (90% van de deelnemers aan de poll is tegen de combinatie reclame en dood) verbaasd ons niets. Het staat zo lekker respectvol en integer. Het lijkt ook net alsof je daarmee jezelf een morele oppepper geeft: ‘Zie mij eens een principieel standpunt innemen.’ Volgens ons gaat het daar helemaal niet om. De mensen die tegen reclame bij de dood zijn, zijn waarschijnlijk dezelfde mensen die de dood consequent uit hun leven proberen te bannen. De dood moet daarom vooral niet geassocieerd worden met aspecten van het gewone leven, zoals die reclame. Een gemiste kans. Want die dood blijft er toch. Met of zonder reclame.
Een wat meer ontspannen houding ten opzichte van de dood zou een samenleving sieren. Een introspectieve vraag als ‘Waarom verzet ik me toch zo tegen het bestaan van de dood?’ zou ook een mooi vervolg op de site of het sitebezoek zijn.
Mariska Overman en Rob Bruntink
Brief van de dag in De Volkskrant, 11 januari 2012.
Geef een reactie