Tumult bij de uitgang

We hebben er wat decennia op moeten wachten, maar goed, er is er weer één: een boek van specialist ouderengeneeskunde Bert Keizer over de dood. Na ‘Het refrein is Hein’ is er nu ‘Tumult bij de uitgang. Lijden, lachen en denken rond het graf.’ Een impressie van de 51 korte verhalen in een top vijftien van zinnen en alinea’s:

1. Het regelen van een goed sterfbed is zegenrijke arbeid die niet alleen iets goeds oplevert voor de stervende, maar ook voor de omstanders. Wie ooit heeft meegemaakt dat een dierbare op liefdevolle wijze aan het eind van haar leven door goede palliatieve zorg werd omringd, die weet dat sterven niet per se een rampzalige toestand hoeft te zijn. En wie heeft meegemaakt dat artsen een geliefde pas lieten gaan na veel zinloos medisch geweld, die kan daar lang verdriet aan overhouden en bovendien bang worden voor zijn eigen dood straks.

2. Dat je strijdt tegen je kanker betekent niet dat jij het opneemt tegen je ziekte, maar dat je de moed hebt artsen hun gang te laten gaan in je lichaam. (…) Ik kan dan ook heel moeilijk tegen de mededeling dat iemand zijn kanker zou hebben overwonnen, ook al omdat het de anderen die dat niet lukte brandmerkt als sukkels die niet hard genoeg vochten.

3. Huize ‘t Hoekie Om (als naam voor een verpleeghuis, -BM).

4. Vergeleken bij een sterfbed is een begrafenis een picknick, juist omdat het extreme ongemak van dood gaan veranderd is in het onbegrijpelijke maar eindeloos relaxte dood zijn.

5. Een sterfbed is (…) natuurlijk een volstrekt onnodige omweg naar de dood, waar het toch in gaat eindigen. Maar ja, als we zo beginnen is het hele leven eigenlijk een merkwaardige omweg naar de dood.

6.Toch is de volgende vraag onvermijdelijk: als dementie in het laatste stadium om communicatiemethodes vraagt die bij honden of andere dieren goed werken, wat is dan het verschil nog tussen mensen en deze dieren? Zijn het ex-mensen? Zijn ze door hun ziekte een verdieping gezakt in het gebouw van de schepping?

7. Een levensvorm als de onze, die gebaseerd is op zichzelf replicerende macromoleculen, heeft zich alleen maar kunnen ontwikkelen dankzij een ingebouwde zelfontploffer, waarover later meer.

8. Het leven op aarde is een tijdelijk arrangement.

9. Laat u niet al te veel wijsmaken over naastenliefde als drijfveer voor de hulpverlener. Hulpverlenen is een weldadige vorm van machtsuitoefening, daarom is het zo leuk.

10. Ik denk dat het percentage ongelukkigen onder dementen net zo hoog is als onder de klaarwakkeren.

11. Wie intramuraal werkt, die weet dat euthanasie binnen de muren van een gesticht heel andere dimensies aanneemt dan thuis.

12. Voor Socrates betekent de dood een adreswijziging.

13. Elk wezen op aarde is ontworpen met een ingebouwde zelfontploffer. Onze levensvorm die gebaseerd is op zichzelf reproducerende macromoleculen is alleen mogelijk als alle, maar dan ook alle individuen na een tijdje weer te gronde gaan.

14. Voor 14-jarigen is de dood als een meteoor die ergens in Siberië inslaat.

15. De Grote Doorbraak (tegen kanker, -BM) bevindt zich nu al zo’n zestig jaar lang net om de hoek, en bevindt zich daar nog steeds.