Tien vragen aan Brian de Hond

Brian de Hond, mede-oprichter van Stichting Komma, beantwoordt tien vragen over de dood. Hij startte met Stichting Komma nadat zijn broer Marc in 2020 aan de gevolgen van blaaskanker overleed. Marc was toen 43 jaar jong. Stichting Komma helpt ongeneeslijk zieke ouders kosteloos een blijvende herinnering na te laten aan hun kinderen.

Kun je je herinneren wanneer je voor het eerst met de dood in aanraking kwam? Hoe ging dat?

“Toen ik 17 was overleed mijn opa. Hij was naast mijn moeder de belangrijkste persoon in mijn leven. Ondanks zijn vele fysieke mankementen kwam zijn dood als een verrassing. Al vrij snel maakte verdriet plaats voor berusting. Ik voelde en voel mij vooral bevoorrecht dat ik hem 17 jaar zo dichtbij mij heb mogen hebben. Nog elke dag denk ik wel eventjes aan hem.”

Begraven of cremeren, weet je al wat het voor jou moet worden? Als het begraven is, waar moet je graf komen? Als het cremeren is, wat moet er met je as gebeuren?

“Mijn nabestaanden mogen kiezen wat er met mij gebeurd, ik heb geen enkele voorkeur. Aangezien ik nog niet getrouwd ben en geen kinderen heb, zou op dit moment die keuze bij mijn moeder komen te liggen. In dat geval zou ik waarschijnlijk begraven worden op een joodse begraafplaats. Zelf ben ik totaal niet gelovig, maar de rest van mijn familie ligt daar ook. Wel zo gezellig.”

Voor wie is doodgaan het meest erg: voor de stervende of de naaste(n)? Waarom?

“Ik denk dat je een onderscheid moet maken tussen doodgaan en dood zijn. Het is mijn sterke overtuiging dat er niks is na de dood. In die zin is dood zijn voor de naaste(n) het ergst. Voor degene die dood is, zal het net zo zijn als de 14 miljard jaar voordat hij of zij geboren werd. Daar herinner je je ook niet al te veel van. Bij doodgaan valt dat niet zo zwart wit te zeggen, denk ik. Al zal dat over het algemeen vooral voor de stervende het meest erg zijn.”

Als je een scenario moet schrijven voor je ideale dood, hoe ziet dat er dan uit?

“In het ideale scenario van mijn dood overleef ik sowieso mijn ouders. Een kind verliezen moet het ergste zijn dat er is. Toen ik klein was overleed mijn nog jongere broertje Lion aan een aangeboren hartafwijking. Na de dood van Marc hebben zij nu dus al twee kinderen verloren, dat vind ik wel genoeg. Het liefst zou ik in mijn slaap gaan, tegelijkertijd met mijn geliefde. Oud, maar niet te oud. En als Ajax toevallig de avond ervoor de Champions League zou kunnen winnen, zou het helemaal af zijn.”

Is de dood het einde van alles? Zo niet, wat wordt het dan?

“Zelf ben ik totaal niet gelovig noch spiritueel, dus in mijn ogen is de dood het einde van alles. Persoonlijk vind ik dat een prettig idee. Ik zou er niet aan moeten denken na mijn dood het eeuwige leven te krijgen. Daarnaast geeft het ook waarde aan het leven. Het feit dat je geen herkansing hebt en je nu zo goed mogelijk je best moet doen er iets van te maken. Wat dat ‘iets’ ook is.”

Het liefst zou ik in mijn slaap gaan, tegelijkertijd met mijn geliefde. Oud, maar niet te oud.

Hoe moet jouw kist eruit zien?

“Joodse begrafenissen zijn heel erg sober. Geen bloemen, geen muziek, geen bijzondere kist. Een rabbijn zegt een paar gebeden, die de meeste aanwezigen niks zeggen. Na één of twee korte speeches wordt de persoon snel begraven. Het geheel duurt misschien maximaal 30 minuten. Zelf vind ik dat sobere wel mooi.”

Als je weet dat het overlijden nadert, wat wil je dan achterlaten? En als je iets kunt noemen, aan wie wil je dan wat achterlaten?

“Met Stichting Komma hebben wij afgelopen jaar meer dan tweehonderd ouders geholpen een videoportret na te laten aan hun minderjarige kinderen. Uit ervaring weet ik dat dit veel waardevoller kan zijn dan welk erfstuk dan ook. Ondanks dat onze portretten primair bedoeld zijn voor kinderen die later zelf geen of weinig herinneringen meer zullen hebben aan hun ouders, geloof ik dat het voor alle nabestaanden helend kan werken. Daarom zou ik zelf ook graag persoonlijke videoboodschappen nalaten aan iedereen die mij dierbaar is.”

Als je doodgaat blijft er veel digitale informatie van jou achter (mails, socialmedia-accounts e.d.). Heb je daar iets voor geregeld?

“Nee, helemaal niks. Dit is eerlijk gezegd ook de eerste keer dat ik er over nadenk. Ik maak mij daar eigenlijk niet zo druk om. Alles wat online staat over mij is geloof ik vrij onschuldig en ik ben niet of amper aanwezig op social media. Meerdere vrienden kennen daarnaast mijn persoonlijke email- en telefoonwachtwoord dus zij zouden dit indien nodig kunnen oplossen na mijn dood.”

Zijn er persoonlijke spullen te noemen waaraan je veel waarde hecht, en die je daarom ook om je heen wilt hebben als je op sterven ligt?

“Los van enkele erfstukken zou ik geen spullen kunnen noemen waar ik een emotionele binding mee heb. In dat opzicht zou ik niks per se bij mij in de buurt willen hebben. De enige spullen waar ik wel waarde aan hecht zijn fijne gebruiksvoorwerpen zoals mijn koptelefoon en geweldige memory foam kussen. Beide zou ik graag bij mij hebben.”

Wie mag er voor jou beslissen als je het zelf niet meer kunt? Waarom juist die persoon, en vanwege welke eigenschappen is dat dan?

“Gevoelsmatig staat mijn moeder het dichtst bij mij. Zij zou daarom het recht hebben de definitieve keuze te maken. Bij het maken van die keuze zou zij wel te rade gaan bij de mensen die het dichtst bij mij staan. Mijn zusjes, mijn vriendin en mijn beste vrienden die ik al meer dan 25 jaar ken. Samen zouden zij zeker tot de juiste beslissing komen.”