Tien vragen aan Christiaan Rhodius

Christiaan Rhodius is specialist ouderengeneeskunde. Sinds 2012 werkt hij in hospice Bardo in Hoofddorp. Over zijn werk schrijft hij regelmatig blogs. Een aantal daarvan publiceerde hij onlangs in het boek Omdat we leven. Met zicht op het einde. Christiaan beantwoordt in deze rubriek tien vragen over de dood.

Kun je je herinneren wanneer je voor het eerst met de dood in aanraking kwam? Hoe ging dat?

“Mijn eerste herinnering aan de dood dateert uit mijn kleutertijd. Ik zit als kleuter in de kring en we maken ons op voor de start van de dag met een kringgesprek. De juf kijkt ernstig, een klasgenoot krijgt het woord. Hij zegt: ‘Mijn papa is piloot. Het was mistig en het vliegtuig is tegen een berg gevlogen. Nu is hij dood.’ Ik kan me niet herinneren of hij huilde of ik huilde of iemand huilde. Maar ik weet wel dat dit een van mijn eerste herinneringen is.”

Wil je thuis opgebaard worden of liever niet? Waarom wel of niet?

“Daar heb ik eigenlijk nooit over nagedacht. Maar nu ik er dan toch over denk… Het belangrijkste lijkt me dat mijn dierbaren zich senang voelen met de setting. Ik denk dat de aanwezigheid van een intieme sfeer essentieel is. Mijn ervaringen met overleden familieleden die thuis opgebaard waren, zijn positief. Dat het makkelijk was om nog even langs de kist te gaan. Iets te zeggen, iets voor te lezen, een kaarsje te branden. Dus voor nu kies ik voor thuis opbaren.”

Zou je willen weten hoe en wanneer je leven eindigt? Zo ja, wat zou het belangrijkste voordeel zijn van het ‘wél weten’? Zo nee, wat zou het nadeel zijn van het ‘wél weten’?

“Dat lijkt me weinig relevant. Als ik het zou weten, maar het toch niet veranderen kan, kan het net zo goed een kwelling als een troost zijn.”

Ik kan me niet herinneren of hij huilde of ik huilde of iemand huilde. Maar ik weet wel dat dit een van mijn eerste herinneringen is.

Heb je veel behoefte aan controle over/in je leven?

“Ik ben geneigd te zeggen dat ik niet zoveel controle over mijn leven hoef te hebben. Tegelijkertijd ben ik gezegend met een scherp observatievermogen. Ik zie doorgaans veel details en ben niet snel tevreden. Dat kan schuren. Het is daarom steeds de kunst om te kiezen wat je wel/niet wilt bijsturen. En te berusten in hetgeen je niet bij kunt sturen.

Wat is het leuk aan ouder worden?

“De ontspanning die ontstaat omdat je jezelf en de mening (van anderen en je eigen mening) over jezelf kunt relativeren. Maakt ook dat je jezelf niet te serieus hoeft te nemen. Zelfkritiek is ook maar een mening. Ouder worden onderstreept het belang om jezelf niet te belangrijk te vinden. Wat uiteraard niet wil zeggen dat hetgeen dat je doet niet van belang is.”

Als je nog een dag te leven hebt, wat doe je dan?

“Open staan voor wat de dag gaat brengen. En elke dag brengt moois met zich mee. Inclusief een kop koffie.”

Denk je dat je op je sterfbed nog ‘laatste wensen’ zult hebben? Welke zouden dat dan zijn?

“Vast wel. Leven en verlangen gaan wat mij betreft hand in hand. Dus zolang er leven is, zal er ook wel verlangen zal zijn. Al is het maar het verlangen naar een rustig overlijden.”

Moet jouw Facebookpagina, Instagramaccount en/of LinkedIn-profiel een herinneringspagina worden? Waarom (niet)?

“Ik weet niet of het een herinneringspagina moet zijn/worden. De pagina mag wat mij betreft wel toegankelijk blijven. De gedachte dat het altijd beschikbaar blijft, is misschien een mooie aansporing om niet je onderbuik leeg te laten lopen op de socials. Zo krijgt de dood al een zuiverende werking in het leven. Sluit mooi aan bij een motto dat ik graag hanteer: ‘Als we de dood buiten beschouwing laten, doen we het leven tekort’.”

Als je je leven opnieuw mag beleven, zou het dan hetzelfde leven mogen zijn? Zo nee, wat had je willen missen?

“Je kunt de vraag ook opvatten als een gedachtenexperiment. Wat zou je willen veranderen als je je huidige leven nog een keer zou leven? Als je iets anders in je leven zou willen zien, dan houdt dat nu een spiegel voor en spoort aan om in dit leven al dingen te veranderen.”

Welke dag is voor jou het meest verdrietig? En waarom?

“Elke dag waarop niet geleefd vanuit het streven maximaal te leven, is een verdrietige dag.”

Christiaan Rhodius is ook uitgebreid te horen in de podcast van Hospice Bardo. Luister hier naar de uitzending.