Debat op Twee: gezellig avondje kermis met de NVVE

De NVVE (Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde) is erin geslaagd iedereen te laten geloven dat art. 294 van het Wetboek van Strafrecht moet worden afgeschaft, zodat straks iedere burger zijn naaste ongestraft over de kling kan jagen als die persoon – levensmoe, de dagen zat – erom vraagt. Hulp bij zelfdoding noemen we dat dan. De discussie waar het nu werkelijk over gaat, wordt niet gevoerd: de manier waaróp iemand dood mag worden gemaakt.

De media-aandacht voor het onderwerp is enorm. Alsof er momenteel dagelijks honderden mensen tegengehouden worden in het bereiken van een humane zelfmoord. Boudewijn Chabot heeft in zijn boek Uitweg drie ‘humane’ manieren beschreven, als alternatief voor het cliché van de gruwelijke zelfmoord (zoals voor de trein springen of ophangen): stoppen met eten en drinken, de heliummethode en een overdosis pillen. Dat is de NVVE blijkbaar niet humaan genoeg.

Hoe ze het toch telkens voor elkaar krijgen is me een raadsel, maar de vereniging weet het idee te verkopen dat de dood – ook de hulp bij zelfdoding – een designding is: iets dat te allen tijde mooi, schoon en waardig moet zijn. En dat kan in het geval van hulp bij zelfdoding blijkbaar alleen bereikt worden, als een familielid hetzelfde mag doen als de dokter, namelijk een pilletje of een drankje geven, eventueel een spuitje.

Debat op Twee trapt er weer keurig in, gezien de aandacht die er morgenavond op tv aan wordt besteed. Of ik naar Hilversum wil komen? Nee dank u beleefd. Ik doe niet mee aan die kermis, en ik heb ook geen zin om een dagdeel weg te gooien aan de mededeling dát het een kermis is.

Als je je moeder of vader wilt helpen bij de zelfdoding, dan kan een kussen toch volstaan? Stel dat er een NVVE-achtige beweging zou bestaan die ervoor zou pleiten dat hulp bij zelfdoding alleen uitgevoerd mag worden door een familielid als er 6x met een hamer op het voorhoofd zou worden geslagen? Het gewenste effect wordt bereikt, alleen de manier is anders. Ik vermoed echter dat je daarmee wat minder enthousiasme kunt oproepen. Met andere woorden: ‘de maatschappij’ wordt gemobiliseerd om vooral voor een methode te zijn, en niet voor het recht op hulp bij zelfdoding.

Stel dat Albert Heringa het op die hamer-manier had gedaan, zou de NVVE dan ook een ontbijtje met ballonnen en vlaggen op de stoep van de Zutphense rechtbank hebben georganiseerd? Zoals zij nu deed op de dag dat de zaak tegen Heringa begon? Ik zei het al: kermis.

Nog zo’n leuke: ‘Heringa is druk bezig met zijn kruistocht.’ Zo zal hij dat vast beleven, en zo wil de NVVE het ons zeker laten geloven. Je zou ook – heel slecht – kunnen denken dat er eerst het idee van een kruistocht was, en dat daarna stiefmoeder Moeke als middel in beeld kwam. Want wie maakt er nou opnames over iets dat zo precair en intiem als hulp bij zelfdoding is? Ja, hij deed dat voor het bewijs, het bewijs dat zijn stiefmoeder dit echt wilde. Nou, gebruik het voor bewijs richting de Officier van Justitie die zich over je zaak buigt, maar laat de documentaires op TV en de boeken achterwege, zou ik dan denken. Of heeft Heringa daarvoor een te groot ego? Wat ik ook randje-randje aan het geheel vind: als je dit gaat opnemen, kun je – als Moeke of Albert zijnde – dan nog terug?

Het wordt woensdagavond vast weer een prachtig NVVE-feestje. Het zal niets bijdragen aan het besef dat leven gepaard kan gaan met lijden en dat we daarmee moeten leren omgaan. Het zal niets bijdragen aan het besef dat niet alles maakbaar is. Maar goed. Over dergelijke impopulaire boodschappen zijn waarschijnlijk geen aardige programma’s te maken.