Interview Rob: “Ik koester vooral de vrijheid die we altijd hadden”

Na een kleine twaalf jaar stopt Bureau MORBidee met de webshop; alle materialen zijn vanaf 1 januari 2025 niet meer te koop. Tijd voor afscheidsinterviews, leek ons. Vorige week publiceerden we een interview met Mariska, afgenomen door Rob. Nu draaien we de rollen om: Mariska interviewt Rob.

Nou vertel, hoe zijn de afgelopen weken bevallen, sinds ‘de mededeling’ over het sluiten van de webshop?

“Prima eigenlijk. Ietwat bitterzoet, ook. Zoet en dus prima omdat we veel mooie feedback kregen. Hoezeer we pioniers waren in het stimuleren van levenseindegesprekken, hoe creatief we daarin waren, hoezeer men ons zou gaan missen. Dat is leuker dan helemaal niets horen. Ook leuk: de hoeveelheid bestellingen sindsdien. De voorraden die we nog hadden vlogen de deur uit, zelfs in die mate dat in korte tijd Kaartjes van Betekenis, Praatkaarten én het boekje over digitale nalatenschap uitverkocht raakten. Het bittere zit ‘m in het afscheid nemen van dagelijks mensen blij maken met hun bestellingen. Ik was me daarvan bewust bij iedere verzending, hoe groot of klein de bestelling ook was. Er komt daarnaast ook wel iets surrealistisch bij kijken. Wij hebben al die materialen ‘zomaar’ gemaakt, en die zijn terechtgekomen bij duizenden, duizenden mensen. Dat heeft iets surrealistisch omdat ik nu in een wereld leef – de wereld van PZNL en het Nationaal Programma Palliatieve Zorg – waarin zo ongeveer niets gedaan of ontwikkeld mag worden zonder dat daar een behoefte-onderzoek, een inventarisatie of een stakeholdersoverleg aan vooraf moet gaan. Tja, en dat alles hebben wij, zoals je weet, nooit gedaan. Wij hebben alle kaartspellen, boeken, bierviltjes en boekenleggers gemaakt op basis van de kennis die we ‘van de straat’ haalden. Of ‘uit het veld’. En we wisten vervolgens eigenlijk altijd zeker dat er behoefte aan was. Dat bleek ook zo te zijn.”

Dat ging toch ook wel eens mis?

“Ja klopt. Het kaartspel Levenslang?, voor nabestaanden van zelfdoding, viel in de eerste jaren niet te slijten. Waarschijnlijk was het een onderschatting van de optelsom van twee taboes: dood én zelfdoding. Aan de andere kant was dat ook wel weer een verrassing, want als er één spel was dat we in samenwerking met de uiteindelijke doelgroep hebben gemaakt, dan was het dat wel. Gelukkig is er sinds kort een Stichting Steun na Zelfdoding. Daar is een flinke doos spellen uit onze restvoorraad naar toegegaan. Zo komen ze toch nog goed terecht.”

“Organisaties die subsidie krijgen doen het met organisaties die subsidie krijgen. Punt.”

Je noemde al de wereld van PZNL en het Nationaal Programma Palliatieve Zorg. Dat is een wereld die dank zij subsidie bestaat. Dat is een totaal andere wereld dan de wereld waarin Bureau MORBidee stond, want dat was de wereld waarin je product geld moet opleveren.

“Ja klopt, dat is een totaal andere wereld. Ik vind het jammer dat daar een zware scheidslijn tussen bestaat. Dat ligt overigens niet aan PZNL of aan het Nationaal Programma hoor, zij verzinnen de regels niet. Maar ik merk het nu ik in die andere wereld sta, hoe ingewikkeld het wordt als je een partij wil inschakelen die géén subsidie krijgt. Het is te idioot voor woorden natuurlijk, want het criterium voor samenwerking zou om kwaliteit en inhoud moeten draaien, maar zo hebben we het dus niet geregeld in Nederland. Organisaties die subsidie krijgen doen het met organisaties die subsidie krijgen. Punt. Bureau MORBidee had in haar 12-jarige bestaan natuurlijk heel veel kunnen betekenen voor al die clubjes. Maar de opdrachten kwamen slechts zeer sporadisch uit die hoek. Toch had het niet alleen nadelen: zolang je je niet inlaat met de gesubsidieerde instellingen, is het ook makkelijker om onafhankelijk te blijven. En dat is ook wat waard. Ik kijk dus allerminst met wrok terug op dat gebrek aan samenwerking. Ik koester vooral de vrijheid die we altijd hadden.”

“De tijd die ik over hou, zal ik waarschijnlijk snel vullen met andere, idealistische dingen”

Nu Bureau MORBidee stopt, hou je tijd over. Wat ga je ermee doen?

“De tijd die ik over hou, zal ik waarschijnlijk snel vullen met andere, idealistische dingen op het gebied van palliatieve zorg en levenseindezorg. Er zijn twee thema’s die mij bovenmatig veel energie geven. Enerzijds gaat het om digitale nalatenschap, anderzijds gaat het om de verhouding tussen palliatieve zorg en psychiatrie/verslavingszorg. Rondom digitale nalatenschap wil ik wel wat meer lezingen gaan geven dan ik tot nu toe doe. En wat palliatieve zorg, psychiatrie en verslavingszorg betreft… Vorig jaar ben ik samen met een aantal psychiaters en verpleegkundig specialisten het netwerk PsyPal+ begonnen. We willen de aandacht voor palliatieve zorg in de ggz helpen groeien. Daarnaast start ik binnenkort met een aantal andere mensen de Stichting Palliatief in Psychiatrisch Perspectief. Vanuit die stichting wil ik de aandacht voor een palliatieve benadering van psychiatrische ziekten helpen vergroten. Er moet volgens mij ruimte daarvoor zijn, tussen de herstelbeweging en het aanbieden van euthanasie in. Dus zo wordt m’n tijd wel gevuld.”