Door de coronapandemie hebben zorgverleners vaker dan eerst contact met patiënten via (beeld)telefonie. Deze vorm maakt het lastiger mentale steun te geven. Het Stappenplan voor contact op afstand is een welkom hulpmiddel om toch die waardevolle support te geven.
Het Stappenplan is een initiatief van de afdeling Anesthesiologie, Pijn en Palliatieve Geneeskunde van het Radboudumc in Nijmegen en ZinPlus (Netwerk geestelijke verzorging in de thuissituatie in Nijmegen). Yvonne Engels, hoogleraar Zingeving in de Gezondheidszorg van het Radboudumc, benaderde Bureau MORBidee met het verzoek een stappenplan te maken voor zorgverleners in de eerste en tweede lijn, ‘juist voor de groep ongeneeslijk zieke patiënten die nu door de COVID-19-crisis een totaal andere laatste levensfase doorbrengen dan ze verwacht hadden’. Door de coronacrisis worden immers reguliere afspraken (voor operaties, voor behandelingen, voor controles) met bijvoorbeeld artsen en/of verpleegkundig specialisten afgezegd of uitgesteld. Dit heeft de nodige psychische, sociale en spirituele gevolgen voor de patiënten.
Het Stappenplan voorziet erin, dat het psychosociale domein en het terrein van de zingeving nadrukkelijk geadresseerd wordt in de (telefonische- of beeldbel)contacten tussen zorgverleners en patiënten. Stap 1 van het Stappenplan is erop gericht de patiënt te laten vertellen wat hem/haar het meest aan het hart gaat in deze fase. Hierdoor kan ‘de emotie eruit’, waardoor er een openheid ontstaat om vervolgens – in stap 2 – in te zoomen op de belangrijkste zorgbehoefte(n) van de patiënt van dat moment.
In stap 3 en 4 is de zorgverlener aan zet. Hij kan vaststellen welke mogelijke scenario’s vanaf dat punt realiteit kunnen worden. En aangeven welke hulp de patiënt van de zorgverlener kan verwachten.
In stap 5 staan zorgverlener en patiënt stil bij de vraag of de ondersteuning van de zorgverlener voldoet aan de behoefte, of dat er extra ondersteuning in de psychosociale en spirituele sfeer nodig is. Zo ja, dan kan de zorgverlener enkele mogelijkheden voor doorverwijzing aanreiken.
In stap 6 tot slot rondt de zorgverlener het gesprek af via de terugvraagmethode, geeft hij aan welke vervolgafspraak er komt en stelt hij de drempelvraag, om te checken of – voor dat moment – alles dat belangrijk is voor de patiënt gezegd is.
Het Stappenplan geeft als suggestie aan de zorgverlener om vooraf de huisarts van de patiënt te bellen om te bekijken of er in de directe omgeving van de patiënt ondersteuningsmogelijkheden zijn op gebied van psychosociale zorg en/of zingeving. Deze kan de zorgverlener dan eventueel in het contact met de patiënt benoemen. Dossiervorming van het gesprek (t.b.v. andere zorgverleners van de patiënt) en eventuele terugkoppeling aan de huisarts zijn onderdeel van een zorgvuldige, professionele afronding van het contact.
Naast dit concrete Stappenplan, telt het document dat Bureau MORBidee maakte nog enkele communicatietips, speciaal gericht op communicatie via telefoon (met of zonder beeld).
Hoewel het Stappenplan op de patiënt uit Nijmegen e.o. is gericht, is het – los van de verwijzing naar ZinPlus – ook heel goed bruikbaar in andere delen van Nederland. Radboudumc stelt het Stappenplan dan ook graag ter beschikking aan alle medisch-specialisten en verpleegkundig specialisten.
Het Stappenplan is hier te downloaden.
Palliatieve zorg in coronatijd
Ook O2PZ (Optimaliseren Onderwijs Palliatieve Zorg) maakte kortgeleden een belangrijke flyer, gericht op zorgverleners die palliatieve zorg in coronatijd verrichten. In het IPER-model dat daarin gepresenteerd wordt, werd de nodige informatie verwerkt uit het boekje ‘Levenseindegesprekken‘ van Bureau MORBidee.
De flyer van O2PZ is hier te downloaden.
Praten over ziekte en dood
Om in deze tijd gesprekken over leven en dood tussen burgers te stimuleren, maakte Bureau MORBidee de flyer ‘Praten over ziekte en dood in tijden van corona’ en het e-book met dezelfde titel.
Geef een reactie